شیوه دم آوری قهوه ترک، یکی از قدیمیترین روشهای تهیه نوشیدنی قهوه در دنیا است و تاریخ آن به سال 1517 میلادی باز میگردد. در آن زمان در یمن یکی از فرماندهان عثمانی با نوشیدنی خاصی روبرو شد که از دانههای قهوه درست شده بود. او تصمیم گرفت که این نوشیدنی مخصوص را برای سلطان سلیمان ببرد. سلطان به شدت تحت تاثیر این نوشیدنی قرار گرفت و به او نشان سلطنتی اعطا کرد.
شیوه دم آوری قهوه ترک، یکی از قدیمیترین روشهای تهیه نوشیدنی قهوه در دنیا است و تاریخ آن به سال 1517 میلادی باز میگردد. در آن زمان در یمن یکی از فرماندهان عثمانی با نوشیدنی خاصی روبرو شد که از دانههای قهوه درست شده بود. او تصمیم گرفت که این نوشیدنی مخصوص را برای سلطان سلیمان ببرد. سلطان به شدت تحت تاثیر این نوشیدنی قرار گرفت و به او نشان سلطنتی اعطا کرد.
پس از معرفی نوشیدنی قهوه در ترکیه، آشپز مخصوص سلطان قهوه را به روش جدیدی تهیه کرد. در این روش دانههای قهوه را در هاون کوبیده و با آب در ظرف مخصوصی که نام "چزوه " است، ترکیب کرد. سپس قهوه را در ظرف جدید خود در کاخ رونمایی کرد و بسیار مورد توجه قرار گرفت. به طوری که تمام مقامات کاخ افرادی را برای درست کردن قهوه و پذیرایی آن در مهمانیها استخدام کردند. به این افراد اوستا قهوه چی (kahveci usta) میگفتند.
کمی بعد و در سال ۱۵۵۴ میلادی دو مرد به نام حاکم (از حلب) و شمس (از دمشق)، قهوه را به استانبول آوردند و مغازههای فروش قهوه به سبک یمن را در آنجا احداث کردند. پس از آن، فروش قهوه در ترکیه به سرعت به یک شغل محبوب تبدیل شد و قهوه خانههای زیادی در ترکیه تاسیس شد.
قهوه خانهها، تاثیر زیادی در تاریخ ترکیه داشتند، آنها مکانی برای گردهم آمدن مردم بوده و محلی برای صحبت در مورد اخبار و حوادث و سیاست بودند. قهوه خانهها همچنین به مکان محبوبی برای برگزاری جلسات کاری تبدیل شدند. با گسترش محبوبیت قهوه خانهها و دورهمی مردم، مقامات قهوه خانهها را یک تهدید جدی برای امپراطوری ترکیه قلمداد کردند. بنابراین در سال ۱۶۵۶میلادی، نوشیدن قهوه غیرقانونی اعلام شد و مجازات سرپیچی از این قانون، شلاق و غرق شدن اعلام گردید. این قانون، با شورشهای بسیار زیادی در بین مردم روبرو شد و با اعتراض بسیار زیاد مردم، مقامات مجبور به لغو این قانون شده ولی مالیاتهای سنگین را برای قهوه خانهها در نظر گرفتند.
بهترین شیوهی قهوه ترک فقط با استفاده از ابزار جزوه تهیه میشود و استفاده از ابزارهایی مثل فرنچ پرس هم اشتباه است و هم نتیجهی متفاوتی حاصل میشود. (در حقیقت تقریبا غیر ممکن است) در ادامه طرز تهیه صحیح قهوه ترک را مطالعه بفرمایید
قهوه ترک به طور سنتی با استفاده از شن وماسه تهیه میگردد و استفاده از این روش کمک فراوانی به کنترل و انتقال حرارت بهتر میکند. اما چون این روش را نمیتوان در همه جا استفاده کرد، روشهای دیگری مانند تهیه قهوه روی گاز و یا استفاده از دستگاه قهوه ترک "چزوه "، جایگزین آن شد. دستگاه قهوه ترک با دمای مناسب و براساس تمام استانداردهای مهم در تهیه قهوه ترک طراحی شده است.
این روش، مناسب تهیه قهوه با اسیدیته بالا نیست. قهوههای آفریقایی به دلیل داشتن عطر و طعم بیشتر برای قهوه ترک مناسب هستند چون عطر و طعم آنها با رست شدن قهوه حفظ شده و آن را به فنجان منتقل میکند. به طور کلی از رست دارچینی تا full city مناسب قهوه ترک است.
آسیاب مناسب برای تهیه قهوه ترک بسیار ریز دانه است، چیزی شبیه پودر کاکائو. این درجه از آسیاب باعث میشود عصاره قهوه بسیار سریعتر گرفته شود. مزه قهوه در این روش بسیار قوی است چون دارای مواد جامد محلول بیشتر و چربی بالاتر است اما میزان کافئین در این روش با دیگر روشها تفاوتی ندارد.
بهترین نوشیدنی قهوه ترک در دمای پایین چیزی در حدود 7۰ درجه سانتیگراد تهیه میشود، زیرا فوم قهوه در دمای بالا از بین میرود. فوم در عطر و طعم قهوه بسیار موثر است و در زمان سرو، قهوه ترک حتما باید دارای فوم باشد. از طرف دیگر جوشاندن بیشتر قهوه باعث بیشتر شدن تلخی آن میشود.
در روش سنتی، قهوه ترک با کمی شکر تهیه میشود. ولی چون طبع افراد متفاوت است، میزان شیرینی موجود در قهوه باید توسط خود فرد مشخص شود. اصطلاحات برای معرفی میزان شیرینی در قهوه ترک استفاده میگردد.
بدون شکر = sade
شکر خیلی کم = az seker
۱ الی ۲ قاشق چای خوری = orta
۳ تا ۴ قاشق چای خوری = sekerli
برای اینکه طعم بهتری را تجربه کنید میتوانید به جای شکر از قند استفاده کنید. شیرینی خیلی کم = نصف حبه قند شیرینی متوسط = 1 حبه قند شیرینی زیاد = 2 حبه قند
برای بدست آمدن طعم بهتر نوشیدنی قهوه، بهتر است آب مورد استفاده سرد، تازه و فیلتر شده باشد. معمولا برای دمآوری قهوه ترک برای هر نفر، ۷ گرم قهوه و یک فنجان آب (فنجان مخصوص نوشیدن قهوه ترک) در نظر گرفته میشود. بهتر است ابتدا شکر را در آب ریخته و آن را حل کنید، سپس ظرف چزوه را روی شعله کم اجاق گذاشته تا آب به دمای ۷۰ درجه سانتیگراد برسد. قهوه را اضافه کرده و کمی هم بزنید. وقتی فوم تیره رنگ روی قهوه تشکیل شود و بالا بیاید، قهوه شما آماده نوشیدن است.
همانگونه که گفته شد، بهتر است حرارت دهی را چند بار تکرار نکنید، این کار باعث ازبین رفتن فوم قهوه شده و قهوه را تلخ میکند.
برخی از افراد از وجود ذرات ریز قهوه در نوشیدنی قهوه ترک راضی نیستند. اگر حدود 30 ثانیه در زمان نوشیدن به قهوه خود زمان دهید، تمامی این ذرات ته نشین شده و بصورت لایهای در انتهای فنجان شما قرار میگیرد. به خاطر داشته باشید که آخرین جرعه فنجان را نوش جان نکنید.
قهوه ترک و قهوه یونانی تفاوتی با یکدیگر ندارند، قهوه ترک پس از ورود به اروپا تغییر نام داده و به قهوه یونانی معروف شد.
تفاوت قهوه عربی در شیوه تهیه آن است. در تهیه قهوه عربی از هل (میخک)، زعفران و گلاب استفاده میشود و در ظرفی به نام دله تهیه میشود.
در کنار قهوه ترک باید یک فنجان آب سرو شود. عموم مردم بر این باورند که این کار برای تمیز کردن دهان قبل از نوشیدن قهوه است. درحالیکه علت اصلی وجود آب برای سلامتی است! غلیظ بودن و قوی بودن قهوه ترک باعث کاسته شدن آب بدن شده و در نتیجه دهان پس از نوشیدن قهوه خشک میشود. در نتیجه نوشیدن آب باعث باقی ماندن آب بدن در حالت نرمال شده و از پانکراس معده نیز جلوگیری میکند.
علاوه بر آب، در روش سنتی تهیه قهوه ترک، کنار آن نوعی شیرینی سنتی مخصوص به نام lokum هم سرو میگردد.