خوردن قهوه قبل یا بعد از غذا مضر است؟ 

چنانچه شما از دوستداران قهوه هستید اما بعد از خوردن قهوه دچار ناراحتی معده می شوید، مواردی که در ادامه برای شما ارائه شده است را بخوانید تا دلایل این ناراحتی معده و راه­‌های درمان هر کدام را بهتر بشناسید.

خوردن قهوه، مزیت‌­های مثبت و متعددی برای سلامتی افراد دارد. اما این به معنای نداشتن عوارض منفی نیست. یکی از این عوارض که بسیاری از افراد پس از خوردن قهوه از آن رنج می برند، ناراحتی معده است.

دلایل بسیاری برای این ناراحتی معده بعد از خوردن قهوه وجود دارد، که خوشبختانه برخی از آن­ها را می­توان کنترل کرد.

چنانچه شما از دوستداران قهوه هستید اما بعد از خوردن قهوه دچار ناراحتی معده می شوید، مواردی که در ادامه برای شما ارائه شده است را بخوانید تا دلایل این ناراحتی معده و راه­‌های درمان هر کدام را بهتر بشناسید.

چگونه خوردن قهوه به معده شما ضرر می رساند؟

1. معده شما نسبت به اسیدهای قهوه حساس است.

فعالیت دستگاه گوارش ما از طریق اسیدها صورت می­گیرد. این اسیدها کمک می‌­کنند تا مواد غذایی که در طول روز مصرف می­‌کنیم، تجزیه شوند. از این رو وجود این اسیدها در بدن بسیار لازم و مفید است.

با این حال، وجود اسید بیش از حد در معده نیز ناخوشایند است و منجر به مشکلات بسیاری از جمله نفخ، آروغ زدن و دیگر ناراحتی­‌های عمومی می‌­شود. که اگر چه این علائم خفیف به نظر می‌آیند، اما کاملا آزاردهنده است.

بسیاری از مطالعات قبلی مدعی بودند که خوردن قهوه منجر به ریفلاکس اسید (مجموعه ای از حرکات غیر ارادی عضلانی است که اسید معده را به داخل مری هدایت می­‌کنند.) معده می‌­شود که خوشبختانه، این ادعا رد شده و دیگر صحتی ندارد.

چنانچه با مصرف نوشیدنی­‌های اسیدی دیگر مانند آب­میوه، همچنان دچار ناراحتی معده می شوید، پس بهتر است برای چند روز مصرف این نوشیدنی­ها را متوقف کنید تا مطمئن شوید که مشکل از این نوشیدنی‌­ها بوده و به درمان آن بپردازید.

اگر به نظر رسید که اسید معده مشکل اصلی است، پس می­توانید کارهایی انجام دهید تا ضمن اینکه درد معده را کاهش یا درمان کنید، بتوانید با خیال راحت قهوه خود را بنوشید و از آن لذت ببرید.

• از قهوه با اسیدیته پایین استفاده کنید.

 دانه‌ قهوه‌ه­ایی را انتخاب کنید که از اسیدیته پایین‌تری داشته باشند. قهوه‌هایی که در ارتفاعات کم، رشد می­‌کنند، معمولا اسیدیته کمتری دارند.

• استفاده از روش دم سرد برای تهیه قهوه:

دم کردن قهوه با آب سرد، میزان اسید  قهوه را تا 66 درصد کاهش می­دهد. در هنگام مصرف، می‌­توانید مقداری آب گرم روی قهوه خود بریزید تا از خوردن یک فنجان قهوه گرم لذت ببرید.

لازم به ذکر است که حتی اگر قهوه حاوی مقادیر با اسیدیته کم را جایگزین کنید، احتمالا همچنان با مشکل درد معده روبرو می­شوید. چرا که، سطح Ph قهوه حدود 5 است یعنی در واقع قهوه به تنهایی اسیدی نیست. بنابراین این اسیدها نیستند که درد معده ایجاد می­کنند. بلکه وجود ماده دیگری در قهوه، یعنی کافئین است که بیشتر، معده­ را آزار می­دهد.

2. معده شما نسبت به کافئین قهوه حساس است.

کافئین موجود در فنجان قهوه روزانه شما، در واقع معده را به تولید اسید بیش از حد معمول، تحریک می­کند. بنابراین، حتی اگر خود قهوه برای شما خیلی اسیدی نباشد، این کافئین است که منجر به تولید اسید بیشتر از سطح تحمل شما می­شود.

مولکول کافئین به خودی خود یک ماده تحریک کننده معده محسوب می­شود و به دلیل تاثیر ملین که دارد، دستگاه گوارش شما را مجبور می­کند که سریعتر کار کند. طوریکه به نظر می­رسد، سیستم بدن شما می خواهد در سریعترین زمان ممکن، کافئین را خارج کند (به این دلیل است که اغلب برای درمان یبوست قهوه پیشنهاد می­شود).

تحقیقات نشان می­دهد که کافئین می تواند تعداد انقباضات در دستگاه گوارش را افزایش دهد.

به عنوان مثال، یک مطالعه قدیمی از سال 1998 نشان داد که قهوه کافئین دار، 23 درصد روده بزرگ را بیشتر از قهوه بدون کافئین و 60 درصد بیشتر از آب تحریک می­کند. این امر ثابت می­کند که کافئین بطور قابل توجهی موجب تحریک روده شما می­شود. همچنین، برخی تحقیقات حاکی از آن است که کافئین ممکن است تولید اسید معده را افزایش دهد، که اگر معده شما حساس باشد قطعا موجب ناراحتی می­شود.

در اینجا، چند روش مقابله با ناراحتی معده ناشی از کافئین برای شما آورده شده است.

• قهوه کمتری بنوشید.
• یک موز بخورید: موز قلیایی است و اسیدهای اضافی ایجاد شده توسط کافئین را می­تواند خنثی کند. ضمن اینکه موز حاوی ترکیبات مختلفی است که به خودی خود معده را آرام می­کنند.
• از قهوه­ فاقد کافئین استفاده کنید.

با این حال، آیا قهوه فاقد کافئین، می­تواند برای معده شما مضر باشد؟ در بعضی موارد، استفاده از قهوه فاقد کافئین، به درمان ناراحتی معده کمک می­کند. این امر عمدتا در صورتی انجام می­گیرد که کافئین مقصر اصلی مشکلات معده شما است.

گفته می شود، قهوه‌های فاقد کافئین، هنوز حاوی اسیدهای قهوه هستند که به افزایش تولید اسید و انقباضات روده منجر می­شوند. ضمن اینکه، اضافه کردن شیر، خامه، شکر یا شیرین کنندهها به قهوه فاقد کافئین هم باعث ایجاد مشکلات معده در افراد حساس به این افزودنی­ها می شود.

از این رو، قهوه­های فاقد کافئین، اگر چه از کافئین خالی اند ولی همچنان حاوی اسیدهای قهوه و احتمالا افزودنی­هایی هستند که می­توانند معده شما را ناراحت کنند.

البته، حتی اگر شما  جزو افرادی نباشید که نسبت به اسید و کافئین معده حساسی دارند، اما احتمالا اگر مورد بعدی را انجام می­دهید، مشکلاتی برای شما پیش خواهد آمد.

3. شما قهوه را با معده خالی می­نوشید.

قهوه نوشیدنی بسیار قوی و غنی است. بنابراین، اگر شما صبح با معده خالی قهوه می­نوشید، قطعا اسیدهای اضافه و مولکول­های کافئین موجود در قهوه، منجر به ناراحتی معده خالی و بدون غذای شما می­شوند.

به مواد غذایی موجود در وعده صبحانه خود، توجه کنید. اگر بعد از خوردن صبحانه همچنان احساس درد معده ناشی از خوردن قهوه را دارید، پس احتمالا نیاز است که مواد مغذی دیگری مانند موز و یا پروتئین را به وعده صبحانه خود اضافه کنید.

لازم به ذکر است که، در بعضی موارد، این قهوه نیست که معده شما را ناراحت می­کند. در حقیقت، ناراحتی معده می­تواند ناشی از افزودنی هایی مانند شیر، خامه، شکر یا دیگر شیرین کننده هایی باشد که به قهوه اضافه می­کنید.

به عنوان مثال، تقریبا 65 درصد از افراد در سراسر جهان نمی­توانند به طور مناسب لاکتوز(قند موجود در شیر) را هضم کنند، که این خود ممکن است علائمی مانند نفخ، گرفتگی معده یا اسهال را بلافاصله بعد از مصرف قهوه را داشته باشد.

 از این رو، اگر احساس کردید که خوردن قهوه، معده شما را ناراحت می­کند، نکاتی را که در مقاله ذکر شده­اند را امتحان کنید تا بتوانید علت اصلی را بیابید. تا ضمن لذت بردن از نوشیدن قهوه، از ناراحتی معده جلوگیری کنید.

منبع:

• Patrick B Wilson, “Dietary and non-dietary correlates of gastrointestinal distress during the cycle and run of a triathlon”, Eur J Sport Sci, 2016;16(4):448-54.
• S Lohsiriwat , N Puengna, S Leelakusolvong, “Effect of caffeine on lower esophageal sphincter pressure in Thai healthy volunteers”, Dis Esophagus, 2006;19(3):183-8.
• Supatra Lohsiriwat, Pahurat Kongmuang, Somchai Leelakusolvong, “Effects of caffeine on anorectal manometric findings”, Dis Colon Rectum, 2008 Jun;51(6):928-31.
• S S Rao, K Welcher, B Zimmerman, P Stumbo, “Is coffee a colonic stimulant?”, Eur J Gastroenterol Hepatol, 1998 Feb;10(2):113-8.
• Kathrin Ingrid Liszt, Jakob Peter Ley , Barbara Lieder , Maik Behrens , Verena Stöger , Angelika Reiner , Christina Maria Hochkogler , Elke Köck , Alessandro Marchiori , Joachim Hans , Sabine Widder , Gerhard Krammer , Gareth John Sanger , Mark Manuel Somoza , Wolfgang Meyerhof , Veronika Somoza, “Caffeine induces gastric acid secretion via bitter taste signaling in gastric parietal cells”, Proc Natl Acad Sci U S A, 2017 Jul 25;114(30):E6260-E6269.
• Malte Rubach , Roman Lang, Gerhard Bytof, Herbert Stiebitz, Ingo Lantz, Thomas Hofmann, Veronika Somoza, “A dark brown roast coffee blend is less effective at stimulating gastric acid secretion in healthy volunteers compared to a medium roast market blend”, Mol Nutr Food Res, 2014 Jun;58(6):1370-3.
• Wan Syamimi Wan Kamarul Zaman, Su Peng Loh, Norhaizan Mohd Esa, “Coffee and Gastrointestinal Health: A Review”, Malaysian Journal of Medicine and Health Sciences, April 2019, 15(SP1): 96-103.
• J Kim , S-W Oh, S-K Myung, H Kwon, C Lee, J M Yun, H K Lee, Korean Meta-analysis (KORMA) Study Group, “Association between coffee intake and gastroesophageal reflux disease: a meta-analysis”, Dis Esophagus, May-Jun 2014;27(4):311-7.
• Tao-Yang Wei , Pang-Hsin Hsueh , Shu-Hui Wen , Chien-Lin Chen, Chia-Chi Wang, “The role of tea and coffee in the development of gastroesophageal reflux disease”, Ci Ji Yi Xue Za Zhi, Jul-Sep 2019;31(3):169-176.
• R An, Y Shi, “Consumption of coffee and tea with add-ins in relation to daily energy, sugar, and fat intake in US adults, 2001-2012”, Public Health, 2017 May;146:1-3.
• GARRETT ODEN, “3 Reasons Coffee Upsets Your Stomach (And What To Do About It)”, https://www.javapresse.com/blogs/enjoying-coffee/3-reasons-coffee-upsets-your-stomach